สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพัทลุง  เขต ๑  เดิมเรียกว่า  สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาพัทลุง เขต ๑ ตั้งขึ้นตามพระราชบัญญัติการศึกษา  แห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การแบ่งส่วนราชการภายในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๖ และพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖  เมื่อวันที่  ๗  กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๔๖  แต่เนื่องจากมีบางเขตพื้นที่  การศึกษาเป็นเขตพื้นที่ที่มีขนาดใหญ่มาก  โรงเรียนมีความยากลำบากในการเดินทาง  ทำให้ขาดประสิทธิภาพในการดำเนินงาน  กระทรวงศึกษาธิการโดยความเห็นชอบของสภาการศึกษาจึงได้ประกาศปรับปรุงแก้ไขการกำหนดเขตพื้นที่การศึกษาเพิ่มเติม พ.ศ. ๒๕๕๐ ลงวันที่  ๕ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ ใน ๓ จังหวัดชายแดนภาพใต้ เพิ่มอีก ๓ เขตพื้นที่และประกาศปรับปรุงเขตพื้นที่การศึกษาเพิ่มเติม พ.ศ. ๒๕๕๑ ลงวันที่  ๑๘  มกราคม ๒๕๕๑  ให้เพิ่มเขตพื้นที่ใน ๗ จังหวัด ได้แก่ ปราจีนบุรี อุทัยธานี เลย มหาสารคาม กาญจนบุรี เชียงใหม่ และพัทลุง  ทำให้จังหวัดพัทลุงมีเขตพื้นที่การศึกษาเป็น ๒ เขต แต่การจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานประกอบด้วยการศึกษาระดับประถมศึกษา  และระดับมัธยมศึกษา  ซึ่งมีระบบการบริหารและการจัดการศึกษาของทั้งสองระดับรวมอยู่ในความรับผิดชอบของแต่ละเขตพื้นที่การศึกษา  ทำให้การบริหารและการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐานเกิดความไม่คลองตัวและเกิดปัญหาการพัฒนาการศึกษา  สมควรแยกเขตพื้นที่การศึกษาออกเป็นเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา  และเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา  เพื่อให้การบริหารและการจัดการศึกษามีประสิทธิภาพ  อันจะเป็นการพัฒนา      การศึกษาแก่นักเรียนในช่วงชั้นประถมศึกษาและเขตพื้นที่การศึกษาให้สัมฤทธิ์ผลและมีคุณภาพยิ่งขึ้นจึงได้ประกาศแก้ไขพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ. ๒๕๔๒ (ฉบับที่ ๓)  มาตรา ๓๗ ให้แยกเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา และเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เมื่อวันที่  ๒๒  กรกฎาคม ๒๕๕๓ กระทรวงศึกษาธิการจึงได้ประกาศกำหนดและแก้ไขเปลี่ยนแปลงเขตพื้นที่การศึกษาเป็นเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา พ.ศ. ๒๕๕๓ เมื่อวันที่  ๑๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๓  ได้ปรับเปลี่ยนชื่อเป็นสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพัทลุง เขต ๑ หรือ สพป.พัทลุง เขต ๑

อ้างอิง

1. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๔๒ และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๓)
2. กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์การแบ่งส่วนราชการภายใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๖
3. พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. ๒๕๔๖ และฉบับแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๒)
4. พระราชบัญญัติระดับข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (ฉบับที่ ๓ พ.ศ. ๒๕๕๓)